นักกายภาพบำบัดคือใคร? บทบาทสำคัญในการฟื้นฟูร่างกายที่ควรรู้

เมื่อพูดถึงการฟื้นฟูร่างกายหลังบาดเจ็บหรือเจ็บป่วย หนึ่งในวิชาชีพที่มีบทบาทสำคัญคือ นักกายภาพบำบัด หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Physical Therapist พวกเขาเป็นผู้เชี่ยวชาญที่ช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาเคลื่อนไหวได้อย่างมั่นใจ ด้วยวิธีการรักษาแบบไม่ใช้ยา เน้นการออกกำลังกายและเทคนิคทางวิทยาศาสตร์เฉพาะทาง บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักว่า นักกายภาพบำบัด คือ ใคร มีหน้าที่อย่างไร และ Physical Therapist คือ อาชีพที่มีบทบาทอย่างไรในระบบการดูแลสุขภาพ

นักกายภาพบำบัดคืออะไร

นักกายภาพบำบัด คือผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูร่างกาย โดยใช้วิธีทางวิทยาศาสตร์และการออกกำลังกายเฉพาะด้านเพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายให้กลับมาใช้งานได้ตามปกติ ทั้งในผู้ป่วยโรคทางระบบประสาท กระดูกและกล้ามเนื้อ หรือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ

อาชีพนี้มีบทบาทสำคัญในการช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างอิสระ โดยไม่พึ่งพายาอย่างเดียว จึงเป็นหนึ่งในสายวิชาชีพด้านสุขภาพที่ได้รับความสนใจในยุคปัจจุบัน

หน้าที่ของนักกายภาพบำบัด

นักกายภาพบำบัดมีหน้าที่หลักในการฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายของผู้ป่วยให้กลับมาใช้งานได้อย่างใกล้เคียงปกติมากที่สุด โดยใช้วิธีการรักษาที่ไม่ต้องอาศัยยา เช่น การออกกำลังกายเฉพาะจุด การใช้คลื่นไฟฟ้าหรือแสงบำบัด รวมถึงการนวดเพื่อกระตุ้นกล้ามเนื้อ

หน้าที่ของนักกายภาพบำบัด แบ่งออกได้เป็นหลายด้าน เช่น

• ประเมินและวินิจฉัยปัญหาทางระบบกล้ามเนื้อ กระดูก และระบบประสาท
• วางแผนการรักษาเฉพาะบุคคลตามอาการ
• ดำเนินการบำบัดและติดตามผลอย่างใกล้ชิด
• แนะนำการออกกำลังกายหรือการเคลื่อนไหวที่เหมาะสมกับแต่ละผู้ป่วย
• ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ และส่งเสริมสุขภาพในระยะยาว

ด้วยบทบาทที่ครอบคลุมทั้งด้านการรักษาและการส่งเสริมสุขภาพ นักกายภาพบำบัดถือเป็นบุคลากรสำคัญในระบบสาธารณสุขที่ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยทุกช่วงวัย

การกายภาพบำบัดเบื้องต้นมีกี่ประเภท

การกายภาพบำบัด (Physical Therapy) เป็นวิธีฟื้นฟูร่างกายที่สามารถแบ่งออกได้หลายประเภทตามเป้าหมายและอาการของผู้ป่วย ซึ่งนักกายภาพบำบัดจะเลือกวิธีที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล โดยการกายภาพบำบัดเบื้องต้นสามารถจำแนกได้ 5 ประเภทหลัก ดังนี้

1. กายภาพบำบัดทางระบบกล้ามเนื้อและกระดูก เช่น อาการปวดหลัง ปวดคอ ข้อเข่าเสื่อม หรือออฟฟิศซินโดรม
2. กายภาพบำบัดระบบประสาท ใช้กับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาต หรือพาร์กินสัน
3. กายภาพบำบัดระบบหายใจและหัวใจ เช่น การฝึกหายใจสำหรับผู้ป่วยปอดอุดกั้นเรื้อรัง หรือผู้ป่วยหลังผ่าตัดหัวใจ
4. กายภาพบำบัดในเด็ก ฟื้นฟูพัฒนาการในเด็กที่มีความล่าช้าทางการเคลื่อนไหว
5. กายภาพบำบัดทางกีฬา ใช้ในนักกีฬาที่มีการบาดเจ็บ เช่น กล้ามเนื้อฉีก หรือข้อพลิก

การรักษาแต่ละประเภทจะอยู่ภายใต้การดูแลของนักกายภาพบำบัดที่มีความรู้เฉพาะทาง และได้รับการอบรมอย่างถูกต้อง เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย

แนวทางการรักษาของนักกายภาพบำบัดมีอะไรบ้าง

แนวทางการรักษาของนักกายภาพบำบัด มีความหลากหลายและสามารถปรับเปลี่ยนตามอาการและความรุนแรงของผู้ป่วยแต่ละราย โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด ฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกาย และช่วยให้สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยนักกายภาพบำบัด (physical therapist) จะเป็นผู้ประเมินและเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุด ซึ่งแนวทางการรักษาพื้นฐานมีดังนี้:

1. การออกกำลังกายบำบัด (Therapeutic Exercise)

ฝึกการเคลื่อนไหว เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และเพิ่มความยืดหยุ่น เหมาะกับผู้ป่วยกล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือเคลื่อนไหวลำบาก

2. การบำบัดด้วยมือ (Manual Therapy)

นักกายภาพบำบัดใช้มือช่วยคลายกล้ามเนื้อ ข้อต่อ และเนื้อเยื่อ เช่น การดัด ยืด หรือกดจุด เพื่อลดอาการตึงและเพิ่มช่วงการเคลื่อนไหว

3. การใช้เครื่องมือกายภาพ (Modalities)

เช่น คลื่นไฟฟ้า อัลตราซาวด์ ประคบร้อน-เย็น หรือแสงเลเซอร์ เพื่อลดอักเสบ บรรเทาปวด และเร่งการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ

4. การฝึกการทรงตัวและการเดิน (Balance & Gait Training)

เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาการทรงตัว เช่น ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ฟื้นตัวหลังผ่าตัด

5. การฝึกระบบทางเดินหายใจ (Pulmonary Rehab)

ฝึกการหายใจ เพิ่มประสิทธิภาพของปอด เหมาะกับผู้ป่วยโรคปอดเรื้อรัง หรือผู้ที่หายใจติดขัด

แนวทางทั้งหมดนี้อยู่ภายใต้การวางแผนและควบคุมของนักกายภาพบำบัด ซึ่งจะประเมินและติดตามผลอย่างใกล้ชิด เพื่อให้การฟื้นฟูเป็นไปอย่างปลอดภัยและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

บทบาทสำคัญของนักกายภาพบำบัดต่อผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)

ในการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) นักกายภาพบำบัด (Physical Therapist) ถือเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูร่างกายโดยไม่ใช้ยา ใช้หลักวิทยาศาสตร์ควบคู่กับการออกกำลังกายเฉพาะทาง เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด

หน้าที่สำคัญของนักกายภาพบำบัดคือการ ประเมิน วินิจฉัย และวางแผนการรักษาแบบเฉพาะบุคคล (Personalized Treatment Plan) โดยเน้นการฟื้นฟูระบบประสาทและการเคลื่อนไหว เพื่อบรรเทาอาการแขนขาอ่อนแรงหรือชาครึ่งซีก แนวทางการบำบัดที่ใช้บ่อย ได้แก่

• การออกกำลังกายบำบัด (Therapeutic Exercise) เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
• การบำบัดด้วยมือ (Manual Therapy) และการใช้เครื่องมือกายภาพเพื่อเพิ่มการเคลื่อนไหว
• การฝึกการทรงตัวและการเดิน (Balance & Gait Training) เพื่อเพิ่มความมั่นคงและลดความเสี่ยงการหกล้ม

ผู้ป่วยควรเริ่มทำกายภาพบำบัดโดยเร็วภายหลังอาการคงที่ โดยเฉพาะในช่วง Golden Period (3 เดือนแรก) ซึ่งเป็นระยะที่สมองฟื้นตัวได้ดีที่สุด การฟื้นฟูในช่วงนี้ช่วยกระตุ้นเซลล์สมองที่เหลืออยู่ให้เรียนรู้และทดแทนส่วนที่เสียหายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นักกายภาพบำบัดยังมีบทบาทในการติดตามผลอย่างใกล้ชิด เพื่อปรับแผนการรักษาตามความก้าวหน้าของผู้ป่วย ทำให้การฟื้นฟูมีความต่อเนื่อง ยั่งยืน และช่วยเพิ่มโอกาสให้ผู้ป่วยกลับมาดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างมั่นใจและปลอดภัย

สรุปหน้าที่ของนักกายภาพบำบัด

นักกายภาพบำบัด มีหน้าที่หลักในการประเมิน วางแผน และฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วยที่มีปัญหาการเคลื่อนไหวหรือเจ็บปวดเรื้อรัง โดยใช้วิธีที่ไม่พึ่งยา เน้นความปลอดภัยและการฟื้นตัวที่ยั่งยืน ซึ่งแนวทางนี้สอดคล้องกับบริการของ Walkwell ศูนย์กายภาพบำบัดที่ให้การดูแลอย่างมืออาชีพ ด้วยทีมงานนักกายภาพบำบัดที่เชี่ยวชาญ และเครื่องมือที่ได้มาตรฐาน เพื่อช่วยให้ผู้รับบริการสามารถกลับมาเคลื่อนไหวได้อย่างมั่นใจและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในทุกวันWALK WELL – เดินได้เดินดี ศูนย์ฟื้นฟูผู้ป่วยหลอดเลือดสมองโดยทีมแพทย์เฉพาะทาง ศูนย์ดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมองโดยอายุรแพทย์ระบบประสาท และแพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู มีโปรแกรมกายภาพบำบัด สามารถปรับตามได้ในแต่ละบุคคล และมีการประเมินผลอย่างสม่ำเสมอ ติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ ติดต่อศูนย์  WALK WELL

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับนักกายภาพบำบัด