TMS กับ ECT ต่างกันอย่างไร หลักการและผลลัพธ์ ควรเลือกวิธีไหน

ในโลกของการรักษาและฟื้นฟูสมอง มีเทคโนโลยีและวิธีการที่หลากหลาย หนึ่งในนั้นคือการรักษาด้วย TMS (Transcranial Magnetic Stimulation) หรือการกระตุ้นแม่เหล็กไฟฟ้าสมอง และ ECT (Electroconvulsive Therapy) หรือการรักษาด้วยไฟฟ้า ซึ่งทั้งสองวิธีนี้มีบทบาทสำคัญในการรักษาภาวะทางจิตเวชและระบบประสาทบางอย่าง อย่างไรก็ตาม หลายคนยังคงสงสัยว่า TMS กับ ECT ต่างกันอย่างไร มีหลักการทำงานและผลลัพธ์ที่แตกต่างกันอย่างไร และควรเลือกวิธีไหนให้เหมาะสมกับตนเองหรือผู้ที่กำลังดูแล บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงความแตกต่างของทั้งสองวิธีนี้ เพื่อให้คุณมีความเข้าใจที่ชัดเจนยิ่งขึ้น

TMS คืออะไร รวมข้อมูลที่ควรรู้จัก

TMS คือ เทคนิคการกระตุ้นสมองแบบไม่รุกราน โดยใช้สนามแม่เหล็กไฟฟ้าที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไฟฟ้าอ่อน ๆ ในบริเวณสมองที่ต้องการรักษา คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเหล่านี้จะถูกส่งผ่านขดลวด (coil) ที่วางอยู่เหนือศีรษะของผู้ป่วย เป้าหมายหลักของการทำ TMS คือการปรับการทำงานของวงจรประสาทในสมองที่เกี่ยวข้องกับอาการหรือภาวะที่ต้องการรักษา

TMS แบบมาตรฐาน (Conventional TMS) มักจะใช้ขดลวดรูปเลข 8 (Figure-8 coil) ซึ่งสามารถกระตุ้นสมองในบริเวณที่ค่อนข้างเฉพาะเจาะจงที่อยู่ตื้น ๆ ใต้ผิวหนังศีรษะ ความถี่และความเข้มของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจะถูกปรับตามโปรโตคอลการรักษาและสภาวะของผู้ป่วย

TMS ข้อดีและข้อจำกัดมีอะไรบ้าง

ข้อดีของ TMS

• ไม่รุกราน ไม่ต้องผ่าตัด ไม่มีการให้ยาสลบ
• ผลข้างเคียงน้อย โดยทั่วไปมีผลข้างเคียงน้อย เช่น ปวดศีรษะเล็กน้อย หรือรู้สึกไม่สบายบริเวณหนังศีรษะ
• เฉพาะเจาะจง สามารถกำหนดเป้าหมายการกระตุ้นไปยังบริเวณสมองที่ต้องการรักษาได้ค่อนข้างแม่นยำ
• ทำได้ในผู้ป่วยนอก ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ทันทีหลังการรักษา

ข้อจำกัดของ TMS

• ผลลัพธ์อาจต้องใช้เวลา การเปลี่ยนแปลงของอาการอาจค่อยเป็นค่อยไป และต้องทำซ้ำหลายครั้ง
• ประสิทธิภาพอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล บางคนอาจตอบสนองต่อการรักษาได้ดีกว่าคนอื่น
• ข้อจำกัดในการกระตุ้นบริเวณลึก TMS แบบมาตรฐานอาจมีข้อจำกัดในการกระตุ้นโครงสร้างสมองที่อยู่ลึก

TMS ใครคือผู้ที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมกับการรักษา?

• โรคซึมเศร้า โดยเฉพาะผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หรือมีผลข้างเคียงจากยาที่ไม่สามารถทนได้
• โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD)
• โรคจิตเภท (Schizophrenia) เพื่อบรรเทาอาการหลอนทางหู
• การฟื้นฟูหลังโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke Rehabilitation) เพื่อช่วยฟื้นฟูการเคลื่อนไหวและการพูด (ตามบริบทของเนื้อหาที่คุณต้องการอ้างอิง)
• อาการปวดเรื้อรัง

ผู้ที่ไม่เหมาะสมกับการรักษาด้วย TMS

• ผู้ที่มีอุปกรณ์โลหะฝังอยู่ในศีรษะ เช่น คลิปหลอดเลือดบางชนิด เครื่องกระตุ้นประสาท
• ผู้ที่มีประวัติโรคลมชัก หรือมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดอาการชัก

ECT คืออะไร รวมข้อมูลที่น่าสนใจ

ECT หรือที่บางครั้งเรียกว่า ช็อตไฟฟ้าสมอง เป็นวิธีการรักษาที่ใช้กระแสไฟฟ้าควบคุม ส่งผ่านอิเล็กโทรดที่วางอยู่บนหนังศีรษะ เพื่อกระตุ้นให้เกิดการชักในสมองภายใต้การควบคุมและการดูแลของแพทย์ การชักนี้จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมอง ซึ่งเชื่อว่าเป็นกลไกสำคัญที่ช่วยบรรเทาอาการของโรคทางจิตเวชบางชนิด

ECT ข้อดีและข้อจำกัดมีอะไรบ้าง

ข้อดีของ ECT

• ประสิทธิภาพสูง มีประสิทธิภาพในการรักษาภาวะทางจิตเวชรุนแรงหลายชนิด โดยเฉพาะภาวะซึมเศร้าขั้นรุนแรงที่มีความเสี่ยงสูงต่อการฆ่าตัวตาย หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา
• เห็นผลค่อนข้างเร็ว ผู้ป่วยบางรายอาจเริ่มรู้สึกดีขึ้นภายในระยะเวลาอันสั้น

ข้อจำกัดของ ECT

• รุกรานกว่า ต้องมีการให้ยาคลายกล้ามเนื้อและยานอนหลับ
• ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น เช่น การสูญเสียความทรงจำชั่วคราว สับสน ปวดศีรษะ คลื่นไส้
• ความกังวลและภาพลักษณ์เชิงลบ ECT ยังคงมีความเชื่อผิด ๆ และความกังวลในสังคม

ECT ใครคือผู้ที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมกับการรักษา?

ECT มักถูกพิจารณาสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะดังต่อไปนี้

• โรคซึมเศร้าขั้นรุนแรง โดยเฉพาะเมื่อมีการฆ่าตัวตาย หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาอื่น ๆ
• โรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar Disorder) ในระยะ Mania หรือ Depression ที่รุนแรง
• โรคจิตเภท (Schizophrenia) ในกรณีที่มีอาการรุนแรง หรือไม่ตอบสนองต่อยา
• Catatonia ภาวะที่มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ หรือไม่เคลื่อนไหว

ผู้ที่ไม่เหมาะสมกับการรักษาด้วย ECT

แม้ว่า ECT จะค่อนข้างปลอดภัย แต่ก็มีข้อควรระวังในผู้ป่วยบางกลุ่ม เช่น ผู้ที่มีภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง โรคหัวใจที่ไม่มั่นคง หรือภาวะแทรกซ้อนทางวิสัญญีที่รุนแรง การตัดสินใจทำ ECT จะขึ้นอยู่กับการประเมินของแพทย์อย่างละเอียด

สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่กำลังมองหาแนวทางการฟื้นฟูสมรรถภาพทางกายและการเคลื่อนไหว WALK WELL – เดินได้เดินดี เป็นศูนย์ฟื้นฟูผู้ป่วยหลอดเลือดสมองโดยทีมแพทย์เฉพาะทาง ซึ่งประกอบด้วยอายุรแพทย์ระบบประสาทและแพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู ที่มีความเชี่ยวชาญในการดูแลผู้ป่วยหลังภาวะนี้ ศูนย์ฯ มีโปรแกรมกายภาพบำบัดที่สามารถปรับให้เหมาะสมกับความต้องการของแต่ละบุคคล พร้อมทั้งมีการประเมินผลอย่างสม่ำเสมอ หากท่านมีความสนใจหรือต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อศูนย์  WALK WELL

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ TMS กับ ECT